ETİK KURUL İZNİ NASIL ALINIR?

MEB’e bağlı okullarda araştırma yapmak istiyorsunuz ancak veri toplama sürecine başlamak için ne yapacağınızı bilmiyorsanız bu yazı hayat kurtarabilir.

Herhangi bir araştırmacı MEB’e bağlı okullarda araştırma yapabilir mi? Bu sorunun yanıtı hem evet hem hayır!

Kişisel ilişkiler ile informal olarak veri toplama süreçlerini yürütmek çoğu zaman şahit olduğumuz bir gerçektir. Elinize bir anket alıp daldığınız bir öğretmenler odasında ya da sınıfta hızlıca veri toplamak her ne kadar çekici görünse de bu yasak meyveyi yemek sonrasında karnınızı ağrıtabilir. Yasal kuralları göz ardı etmek etik denetimden uzak bir şekilde araştırma yürütmek pratikte mümkündür ancak böyle çalışmalar sonradan başınıza dert olabilir. En doğrusu resmi izin ve etik onay almış veri toplama araçları ile veri toplama sürecinin yürütülmesidir. Böylece topladığınız veriler ile aklınızda hiçbir soru işareti olmadan verileri analiz edebilir, bulguları hazırlayabilir ve araştırma sonuçlarınızı paylaşabilirsiniz. Bu yazıda MEB’e bağlı okullarda ilk defa araştırma yapacak araştırmacılar için oldukça faydalı bilgiler derlenmiştir. Yazıyı baştan sona okumanız sizi zaman kayıplarından ve etik sorunlardan koruyabilir.

1.AŞAMA | TEZ ÖNERİNİZİN KABUL EDİLDİĞİNDEN EMİN OLUN!

MEB araştırma izni için ilk aşama aslında oldukça rutin bir işlemdir. Bu aşamada ayse.meb.gov.tr adresinden yapacağınız başvuru otomatik olarak kabul edilerek size çıktı olarak bir ön başvuru formu verilir. Dikkat! Ön başvuru formunu almış olmanız hemen veri toplama sürecine başlayabileceğiniz anlamına gelmiyor. Ön başvuru formu sadece ilgili etik kurula başvuru yaparken sunmanız gereken belgelerden biri olduğu için sizinle paylaşılıyor. Ön başvuru formu ile birlikte öğrenci ya da çalışan olarak bağlı bulunduğunuz kurumdaki ilgili etik kurula başvuru yapabilirsiniz. Başvuru işlemi tüm belgeleriniz hazır ise birkaç saat içerisinde gerçekleştirilebilir. Anlık olarak da ön başvuru belgesini almış olursunuz.

Gerekli (!)	Eklenecek (+)	​Çıktı (=)
• Tez Önerisi (Enstitü tarafından kabul edilmiş olmalı)	• Tez Önerisi (Enstitü tarafından kabul edilmiş olmalı) • Veri toplama araçları • Gönüllü katılım formu (yetişkin katılımcılar için) • Veli onam formu (öğrenci katılımcılar için)	• MEB ön başvuru belgesi

2.AŞAMA | EKSİK BELGE OLMADIĞINDAN EMİN OLUN!

Ön başvuru belgesi ile birlikte öğrencisi olduğunu üniversitenin ilgili etik kuruluna başvuru yapabilirsiniz. Burada süreci titizlikle yürütmek önemlidir. Ünivesite etik kurulları genellikle çok sayıda araştırma için izin süreçlerini değerlendirir. Bu nedenle yoğun iş yüküne sahiptir. Ayrıca bir çok kurum ayda sadece bir kez toplanır ve başvuru sürecinde eksik belge ya da eksik bilgi gibi durumlarda izin süreciniz veri toplama sürecinizin 1 (bir) ay süreyle ötelenmesine neden olabilir. Bu süreçte istenen belgeler ilgili etik kurul tarafından ilan edildiğinden her etik kurul aynı belgeleri istemiyor olabilir. Ancak genellikle her etik kurul için aşağıdaki belgeler istenmektedir. Başvuru işleminden sonra kurum içi resmi süreçlerin sonuçlanması 2-4 hafta arasında bir sürede gerçekleşecektir. Burada resmi işlemler için gereken süreyi dikkate alarak veri toplama sürecini planlamanız önerilir. Böylece sonraki süreçte meydana gelebilecek aksaklıkların önüne geçebilirsiniz.

Gerekli (!)	Eklenecek (+)	Çıktı (=)
• MEB ön başvuru belgesi	• Tez Önerisi (Enstitü tarafından kabul edilmiş olmalı) • Başvuru dilekçesi • Başvuru formu • Tez önerisi • MEB ön başvuru belgesi • Veri toplama aracı • Gönüllü katılım formu (yetişkin katılımcılar için) • Veli onam formu (öğrenci katılımcılar için)	• Etik kurul izni

3.AŞAMA | KURUMLAR ARASI YAZIŞMALARININ TAMAMLANMASINI BEKLEYİN!

Son aşama araştırma izninin alınmasıdır. MEB ön başvurusu ve etik kurul izni ile birlikte artık araştırma izni için herşeye sahipsiniz. Burada öğrencisi olduğunuz kurum gerekli yazışmaları başlatacaktır. Ancak bunun için gerekli belgeler ile birlikte üniversitenizin ilgili birimine başvuru yapmanız gerekecektir. Araştırma izni dilekçeniz ve ayse.meb.gov.tr adresindeki taahütname ile birlikte gerekli diğer belgeleri de ekleyerek başvurunuzu yapabilirsiniz. Burada belirtilen belgeler kurumdan kuruma değişebilir. Her koşulda bu belgelerin gerektiğinde ulaşabilmeniz için arşivinizde olması tavsiye edilir. Bu aşamada, kurumlararası yazışmalar 2-4 hafta arasında bir süre alabilir. Süreç sonunda aldığınız araştırma izni ile birlikte veri toplama sürecini resmi olarak yürütmenizin önünde hiçbir engel kalmamış olacaktır.

Gerekli (!)	Eklenecek (+)	Çıktı (=)
• Etik kurul izni	• Araştırma izin dilekçesi • Taahhütname • Etik kurul izni • Tez Önerisi (Enstitü tarafından kabul edilmiş olmalı) • Başvuru dilekçesi • Başvuru formu • Tez önerisi • MEB ön başvuru belgesi • Veri toplama aracı • Gönüllü katılım formu (yetişkin katılımcılar için) • Veli onam formu (öğrenci katılımcılar için)	• Araştırma izni

Yukarıda açıklanan süreçler MEB’e bağlı okullarda resmi olarak yürütülen her araştırma için gerekli ve geçerlidir. Hem makale hem de tez çalışmanız için belgeler ve süreçlerde ufak farklılıklar olması dışında süreç aynıdır. Süreç sonunda alacağınız etik kurul izni ve araştırma izni belgeleri de oldukça önemlidir. Etik kurul izni ve araştırma izni tezinizin ekinde mutlaka yer alması gereken belgeler arasındadır. Aynı şekilde makaleniz için dergiye başvurduğunuzda da bu belgeler sizden talep edilecektir. Zaten oldukça yorucu olan veri toplama sürecine bir de böyle kağıt işlerinin eklenmesi can sıkıcı olabilir. Ancak hem veri toplama sürecinde hem de sonrasında araştırma raporunuzu sunarken sorun yaşamak istemiyorsanız tüm süreçleri titizlikle yürütmeniz önerilir.

Umarım bu yazı sizin için süreci kolaylaştırmıştır.

Kolaylıklar ve başarılar dilerim.

Yorumlarınız ile bu içeriğin gelişmesini ve okuyuculara daha fazla katkıda bulunmasını sağlayabilirsiniz. İçeriği beğendiyseniz paylaşarak daha çok kişinin bilgilenmesine destek olabilirsiniz.